پارامترهای تصفیه فاضلاب و اندازه‌گیری آن‌ها

پارامترهای تصفیه فاضلاب کدام‌اند؟ تصفیه فاضلاب برای باز گرداندن آن به چرخه محیط زیست بسیار ضروری و مهم است. اما برای این منظور باید پارامتر های تصفیه فاضلاب به درستی اندازه‌گیری و مشخص شوند. سپس از روش‌های مناسب برای تصفیه فاضلاب استفاده نمود. در این مطلب از صنعت آب زارعان درباره این پارامترها و راه‌های اندازه‌گیری آن‌ها خواهیم گفت.

تماس با ما: 09100910940

منظور از تصفیه فاضلاب چیست؟

به فرآیندی که طی آن آلاینده‌ها، سموم و مواد شیمیایی از پساب‌های خانگی و صنعتی حذف می‌شوند تصفیه فاضلاب می‌گویند. فاضلاب‌ها برای اهداف و مصارف مختلفی تصفیه و دوباره استفاده یا در طبیعت رها می‌‎شوند. در تصفیه فاضلاب هدف اصلی حذف حداکثری آلاینده‌ها از پساب موجود و تخلیه آن در طبیعت است. برای انجام این کار نیز دو مرحله تصفیه اولیه و تصفیه ثانویه روی فاضلاب انجام می‌گیرد. در مرحله تصفیه اولیه در حدود 40 تا 60 درصد آلاینده‌های جامد از فاضلاب پاکسازی می‌شوند. تصفیه ثانویه نیز با پاکسازی بیش از 90 درصد مواد آلی مضر و آلاینده‌های جامد به پایان می‌رسد.

مراحل مختلف تصفیه فاضلاب کدام‌اند؟

اندازه‌گیری و اطلاع دقیق از پارامترهای تصفیه فاضلاب موجب می‌شود روند کار درست‌تر و دقیق‌تر انجام گیرد. اما روند استاندارد تصفیه فاضلاب شامل مراحل مختلفی می‌باشد که در ادامه به ذکر آن‌ها می‌پردازیم.

جمع آوری فاضلاب

جمع‌آوری فاضلاب توسط شهرداری و صاحبان کسب و کارها را می‌توان شروع این فرآیند دانست. بعد از جمع آوری نیز تمام فاضلاب‌ها به نقطه مرکزی برای تصفیه منتقل می‌شوند. اما باید توجه داشت که حمل و نقل پساب و فاضلاب باید کاملا بهداشتی و با رعایت استانداردهای لازم صورت بگیرد.

کنترل بوی فاضلاب

فاضلاب از مواد آلاینده‌ی بسیار زیادی تشکیل شده است. به همین دلیل کنترل بوی آن در محل تصفیه خانه حائز اهمیت است. این مرحله برای راحتی ساکنین مناطق مجاور تصفیه خانه فاضلاب باید انجام گیرد.

غربالگری

در این مرحله اشیای بزرگی که در فاضلاب وجود دارند باید به طور کامل حذف شوند. چرا که احتمال آسیب رساندن به تجهیزات تصفیه خانه توسط اشیاء بزرگ وجود دارد. برای این منظور نیز از تجهیزات و دستگاه‌های مخصوصی در تصفیه فاضلاب کمک می‌گیرند. اندازه‌گیری پارامترهای تصفیه فاضلاب در انجام بهتر این مراحل کمک بزرگی می‌کند.

تصفیه ثانوی

این مرحله به فرآیند لجن فعال نیز معروف است و فاضلاب با افزودن بذر لجن تجزیه می‌شود. در این مرحله آلاینده‌های کوچک در فاضلاب باقی می‌مانند و ذرات بزرگ ته نشین می‌شوند.

رسیدگی به بیو- جامدات

مواد جامد در این مرحله ته نشین شده و به سمت تجزیه کننده‌ها منتقل می‌شوند. مواد جامد برای مدت زمان 1 ماه مورد تجزیه بی‌هوازی قرار خواهند گرفت.

تصفیه ثالث

این مرحله شباهت زیادی به فرآیندهای کارخانه‌های تصفیه آب آشامیدنی دارد. 99 درصد از آلاینده‌های موجود در فاضلاب در این مرحله پاکسازی و تصفیه می‌شوند. در نهایت نیز ضدعفونی و تصفیه لجن روی فاضلاب انجام شده و پروسه تصفیه کامل می‌شود.
اما برای انجام بهتر مراحل فوق باید اندازه‌گیری‌های مناسبی از پارامترهای مهم در فاضلاب انجام گیرد. این اندازه‌ها مقیاس بسیار مناسبی برای برآوردهای مورد نیاز در جریان تصفیه فاضلاب می‌باشند.

اندازه‌گیری پارامترهای تصفیه فاضلاب و آنالیز آن‌ها

فاضلاب‌ها دارای خصوصیات شیمیایی، بیولوژیکی و فیزیکی مختلفی هستند. تمام این خصوصیات نیز در روش و فرآیندهای تصفیه کردن فاضلاب موثر هستند. در نتیجه اندازه‌گیری پارامترهای دخیل در آن از بخش‌های بسیار حساس و مهم کار به شمار می‌آید. در این بخش با تعدادی از مهم‌ترین این پارامترها که در فرآیند تصفیه فاضلاب نقش مهمی دارند و شیوه اندازه‌گیری آن‌ها آشنا می‌شویم.

پارامتر TS و روش اندازه‌گیری آن

این پارامتر اهمیت بسیار زیادی دارد و به میزان کل جامدات در فاضلاب اشاره می‌کند. برای اندازه‌گیری این پارامتر ابتدا باید مقادیر مشخصی از فاضلاب را در دمای 103 تا 105 درجه سانتی‌گراد تبخیر نمود. پس از آن نیز مقادیر به جا مانده از جامدات اندازه‌گیری شده و به عنوان TS با واحد اندازه‌گیری MG/LIT بیان می‌شود.

پارامتر TSS و روش اندازه‌گیری آن

یکی دیگر از پارامترهای تصفیه فاضلاب به میزان جامدات معلق اشاره دارد و با  TSS نشان داده می‌شود. برای اندازه‌گیری این پارامتر باید مقدار مشخصی از فاضلاب را از صافی‌هایی با قطر 1.5 میکرون عبور دهیم. سپس در دمای 103 تا 105 درجه اجازه می‌دهیم آب روی فیلتر به طور کامل تبخیر شود. آنچه باقی می‌ماند TSS فاضلاب است. واحد اندازه‌گیری این پارامتر نیز میلی‌گرم بر لیتر در نظر گرفته شده است. اما اگر می‌خواهید درباره این پارامتر بیشتر بدانید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله ای که درباره TSS آب و فاضلاب تهیه کرده‌ایم را مطالعه فرمایید.

پارامتر TDS و روش اندازه‌گیری آن

این پارامتر نشان دهنده تمام مواد جامد محلول در فاضلاب می‌باشد. این پارامتر نیز در تعیین روش مناسب تصفیه فاضلاب نقش مهمی ایفا می‌کند. برای اندازه‌گیری این پارامتر از شیوه‌های مختلفی استفاده می‌کنند. به طور مثال روش الکتریکی با محاسبه یون‌های آنیون و کاتیون محلول در پساب، این پارامتر مهم را اندازه‌گیری می‌کند. همچنین می‌توان از روش گفته شده برای اندازه‌گیری TSS نیز برای برآورد TDS استفاده نمود.

پارامتر TFS و روش اندازه‌گیری آن

این پارامتر مقدار مواد جامد باقی مانده در مراحل بعدی تصفیه را نشان می‌دهد. برای محاسبه این پارامتر لازم است که پساب را در دمای 500 درجه سانتی گراد سوزاند. سپس مقدار مواد جامد باقی مانده در آن را اندازه‌گیری و برآورد کرد.

پارامتر TVS و روش اندازه‌گیری آن

مقدار جامدات فرار که یکی دیگر از پارامترهای تصفیه فاضلاب است، TVS نامیده می‌شود. روش اندازه‌گیری این مورد نیز با سوزاندن پساب در دمای 500+5 درجه انجام می‌گیرد. واحد اندازه‌گیری این پارامتر نیز میلی‌گرم بر لیتر است.

پارامتر VVS و روش اندازه‌گیری آن

جامدات معلق فرار (VVS) نیز از دیگر مواد موجود در فاضلاب هستند که باید تصفیه شوند. روش اندازه‌گیری این مواد آلاینده نیز درست مانند TVS و TFS از طریق سوزاندن پساب است.

پارامتر FSS و اندازه‌گیری آن

برخی از جامدات معلق در فاضلاب ثابت هستند و از طریق نمونه‌برداری و سوزاندن پساب اندازه‌گیری می‌شوند. این جامدات معلق ثابت در فاضلاب‌ها را با FSS نشان می‌دهند و واحد اندازه‌گیری آن‌ها میلی گرم بر لیتر است.

پارامتر VDS و روش اندازه‌گیری آن

مقدار جامدات محلول فرار در فاضلاب را با VDS نشان می‌دهند. سوزاندن پساب در دمای 500+5 درجه سانتی گراد نیز یک راه مناسب برای اندازه‌گیری این پارامتر می‌باشد.

پارامتر FDS و روش اندازه گرفتن آن

جامدات محلول ثابت در فاضلاب را با FDS نشان می‌دهند. مانند پارامترهای قبلی نیز با سوزاندن پساب در دمای 500+5 درجه این شاخص اندازه‌گیری می‌شود.

پارامتر TUR و روش اندازه گرفتن آن

در بین پارامترهای تصفیه فاضلاب، TUR به کدورت فاضلاب اشاره دارد. این پارامتر یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین فاکتورهای تصفیه فاضلاب محسوب می‌شود. چرا که ارتباط مستقیمی با مواد معلق و کلوئیدی در فاضلاب دارد. همچنین این پارامتر تعیین می‌کند که پساب تا چه حد قادر است نور خورشید را جذب کند. برای اندازه‌گیری پارامتر TUR نیز از ابزارهای کدورت سنج و روش‌های نفلومتری کمک می‌گیرند.

پارامتر PH در فاضلاب و روش اندازه‌گیری آن

منظور از PH در فاضلاب خاصیت اسیدی آن است. این خاصیت به مقدار یون‌های هیدروژن مثبت نسبت به OH منفی بستگی دارد. برای اندازه‌گیری آن نیز از کاغذهای تلورانس و ابزارهای PHسنج استفاده می‌گردد. مقادیر کمتر از صفر نشان دهنده قلیایی بودن فاضلاب و مقادیر نزدیک به +7 نشان دهنده اسیدی بودن کامل آن هستند.

پارامتر دما یا T و روش اندازه‌گیری آن

دمای فاضلاب نیز در پروسه تصفیه آن اهمیت زیادی دارد و باید به صورت دقیق اندازه‌گیری شود. در دمای بالا میکروارگانیسم‌های مورد استفاده در تصفیه فاضلاب از بین می‌روند. در نتیجه تصفیه بیولوژیکی پساب با اختلال و مشکل مواجه می‌شود. بنا‌بر‌این برای اندازه‌گیری این مورد از پارامتر های تصفیه فاضلاب از دماسنج‌های مخصوص استفاده می‌شود.

پارامتر COD و اندازه‌گیری آن

منظور از COD مقدار اکسیژن‌خواهی شیمیایی فاضلاب است. اهمیت این پارامتر به دلیل اکسید شدن برخی از مواد آلی و شیمیایی موجود در فاضلاب می‌باشد. برای اندازه‌گیری پارامتر COD از پتاسیم دی‌کربنات و پتاسیم پرمنگنات استفاده می‌کنند.

پارامترهای تصفیه بیولوژیک فاضلاب

بخش دیگری از پارامترهای مهم در پروسه تصفیه فاضلاب مربوط به تصفیه بیولوژیکی آن می‌شود. در ادامه با این پارامترها و روش اندازه‌گیری آن‌ها آشنا خواهیم شد.

پارامتر BOD و روش اندازه‌گیری آن

این پارامتر به میزان اکسیژن‌خواهی بیولوژیک فاضلاب اشاره دارد. برای تصفیه بیولوژیک پساب‌ها و فاضلاب‌ها از میکروارگانیسم‌های هوازی و بی‌هوازی کمک می‌گیرند. به کل اکسیژنی که میکروارگانیسم‌های هوازی برای حذف مواد آلی نیاز دارند نیز BOD می‌گویند. برای اندازه‌گیری پارامتر BOD از دستگاه‌هایی مخصوص کمک می‌گیرند و روش کار نیز وینکلر نام دارد. اما لازم به ذکر است که کلیه تجهیزات مورد نیاز برای اندازه‌گیری پارامترهای تصفیه فاضلاب در گروه صنعت آب زارعان عرضه می‌شود. شما نیز برای خرید تجهیزات مورد نیاز خود می‌توانید از طریق شماره 09100910940 با کارشناس تیم تماس گرفته و اطلاعات تکمیلی را دریافت نمایید.

پارامتر DO از مهم‌ترین پارامتر‌های تصفیه فاضلاب

به مقدار اکسیژنی که در فاضلاب محلول است DO گفته می‌شود. این پارامتر یکی از مهم‌ترین فاکتورها در تصفیه بیولوژیک فاضلاب به شمار می‌رود. روش الکترود غشایی و وینکلر نیز از شیوه‌های اندازه‌گیری این پارامتر هستند.

پارامتر MLSS و شیوه اندازه‌گیری آن

مواد جامد معلق در فاضلاب و مقدار مواد آلی و املاح معدنی با MLSS مشخص می‌شوند. تجهیزات مختلفی نظیر:

• کروزه چینی منفذدار
• پمپ خلاء مایر مخصوص
• فیلتر فایبرگلاس
• ترازو
• کوره

نیز برای اندازه‌گیری این پارامتر مورد نیاز می‌باشند.

پارامتر MCRT و شیوه اندازه‌گیری کردن آن

این پارامتر به مدت زمانی که باکتری‌ها قادر هستند در لجن فاضلاب باقی بمانند اشاره دارد.  این مورد از پارامترهای تصفیه فاضلاب نیز با تقسیم دو فاکتور دیگر بر هم اندازه‌گیری می‌شود. مقدار جامدات معلقی که در لجن فعال فاضلاب هستند را به مقدار جامدات معلق خارج شده از آن تقسیم می‌کنند. به این ترتیب مقدار MCRT به صورت دقیق به دست می‌آید.

پارامتر HRT و روش اندازه‌گیری آن

منظور از HRT زمان ماند هیدرولیکی فاضلاب می‌باشد. در واقع این پارامتر به مدت زمانی اشاره دارد که فاضلاب در تانک بیولوژیک نگهداری می‌شود. برای اندازه‌گیری این پارامتر نیز کافی است حجم مخزن را بر مقدار دبی آن تقسیم کنید تا مقدار HRT به طور دقیق به دست آید.

پارامتر MLVSS و روش اندازه‌گیری آن

باکتری‌های موجود در لجن فعال توسط این پارامتر مشخص می‌شوند. برای اندازه‌گیری آن نیز باید نمونه پساب را در دمای 600 تا 650 درجه سانتی‌گراد قرار داد. بعد از خشک شدن پساب در این دما مقدار مواد جامد به جا مانده از آن اندازه‌گیری خواهد شد.

پارامتر F/M و روش اندازه‌گیری آن

در تصفیه بیولوژیکی مقداری از مواد آلی موجود در سیستم لجن فعال استفاده می‌شوند. این مقدار را با پارامتر F/M نشان می‌دهند. در بین پارامتر های تصفیه فاضلاب این مورد به چند عامل دیگر نظیر:

• سرعت دهنده جریان فاضلاب Q
• BOD
• MLSS
• حجم تانک هوادهی

بستگی دارد. در نتیجه باید ابتدا فاکتورهای دیگر را در فاضلاب برآورد و اندازه‌گیری کنیم. سپس به تعیین و اندازه‌گیری پارامتر F/M بپردازیم.

پارامتر SVI و روش اندازه‌گیری آن

قابلیت ته‌نشینی لجن به وسیله این پارامتر برآورد و تعیین می‌گردد. برای محاسبه آن نیز باید حجم تانک هوادهی را بر مقدار پارامتر MLSS تقسیم نمود. مقدار لجن ته نشین شده بعد از 30 دقیقه از اصلی‌ترین فاکتورهای مورد بررسی در این پارامتر است.

پارامتر VOC و روش اندازه گرفتن آن

مواد آلی فرار در فاضلاب نیز از پارامترهای مهم در تصفیه آن محسوب می‌شوند. به همین خاطر VOC باید به درستی اندازه‌گیری و مشخص شود. در غیر این صورت در فرآیند تصفیه فاضلاب با اشکالاتی مواجه خواهیم شد. پارامتر VOC هم شامل مواد مایع فرار و هم گازهای فرار فاضلاب می‌شود. بنا‌بر‌این برای اندازه‌گیری این پارامتر مهم باید به سراغ آزمایشگاه‌های پیشرفته در حوزه تصفیه فاضلاب رفت. چرا که به تجهیزات دقیق و محیط‌های آزمایشگاهی برای برآورد VOC نیاز داریم.

تجهیزات اندازه‌گیری پارامترهای تصفیه فاضلاب

برای اندازه‌گیری پارامترهای معرفی شده در بخش‌های قبلی نیاز به استفاده از تجهیزات زیادی هست. برخی از تجهیزات مورد نیاز برای اندازه‌گیری این پارامترها نیز عبارتند از:

• دماسنج دیجیتالی
• PH متر
• هدایت سنج
• سختی سنج آب
• آون آزمایشگاهی
• کدورت سنج

اما لازم به ذکر است که برای خرید این تجهیزات باید به سراغ مراکز فروش معتبر بروید تا از کیفیت و صحت تجهیزات اطمینان پیدا کنید. کارایی و کیفیت تجهیزات مورد استفاده در دقت و قابل اعتماد بودن اندازه‌های به دست آمده از فاضلاب موثر هستند.

سخن پایانی

برای تصفیه فاضلاب باید از میزان پارامترهای مختلفی که در آن وجود دارد مطلع بود. بدون اندازه‌گیری و برآورد درست این پارامترها امکان تصفیه اصولی و موثر فاضلاب وجود ندارد. همچنین پارامترهای تصفیه فاضلاب شامل موارد بسیار متنوع و متعددی هستند که با روش‌های خاص خود اندازه‌گیری می‌شوند. اما برای خرید تجهیزات مورد نیاز جهت اندازه‌گیری این پارامترها می‌توانید با کارشناسان فروش صنعت آب زارعان تماس بگیرید و بهترین و دقیق‌ترین تجهیزات را برای این منظور تهیه فرمایید.