BOD فاضلاب یا تقاضای اکسیژن بیولوژیکی چه می‌باشد؟ یکی از شاخص‌های بسیار مهم در تعیین سطح کیفی فاضلاب شاخص BOD نام دارد. این شاخص نشان دهنده میزان اکسیژن خواهی بیولوژیک فاضلاب است. مقدار اکسیژن حل شده در آب از فاکتورهای مهم رشد موجودات زنده در آن به شمار می‌رود. کاهش سطح اکسیژن در فاضلاب به دلیل وجود میکروارگانیسم‌هایی است که از اکسیژن برای رشد استفاده می‌کنند. BOD فاضلاب یا تقاضای اکسیژن بیولوژیکی زمانی که آلاینده‌های بیشتری در پساب باشند بالاتر است. در این مطلب از صنعت آب زارعان به بررسی این فاکتور و نقش مهم آن در تصفیه فاضلاب می‌پردازیم. این تیم ارائه دهنده انواع پکیج تصفیه فاضلاب مانند پکیج تضفیه فاضلاب انسانی، صنعتی و بیمارستانی می‌باشد.
تماس با ما: 09100910940
منظور از تقاضای اکسیژن بیولوژیک فاضلاب چیست؟
ابتدا باید کمی درباره این مفهوم و پارامتر سنجش کیفی فاضلاب بدانیم. BOD در واقع مقدار اکسیژنی است که توسط باکتری‌ها و سایر میکروارگانیسم‌های هوازی در فاضلاب مصرف شده است. تجزیه مواد آلی موجود در فاضلاب به عنوان تقاضای اکسیژن بیوشیمیایی در نظر گرفته می‌شود. عوامل انسانی و تنش‌های محیطی می‌توانند مقدار اکسیژن محلول در آب و فاضلاب را تغییر دهند. این پارامتر در واقع نشان دهنده میزان اکسیژن لازم برای حذف مواد آلی از فاضلاب است. مضرات بالا بودن BOD در فاضلاب استانداردهای سختگیرانه‌ای را به وجود آورده است. به همین خاطر بسیاری از صنایع و کارخانه‌ها ملزم به تصفیه فاضلاب تولیدی مجموعه خود هستند.
دلایل اهمیت BOD فاضلاب یا تقاضای اکسیژن بیولوژیک چیست؟
یکی از فاکتورهای بسیار مهم در ارزیابی کیفیت فاضلاب پارامتر BOD آن است. اهمیت این پارامتر به این دلیل است که بالا بودن آن به نوعی نشان دهنده سطح بالای آلاینده‌های فاضلاب می‌باشد. مواد آلی از مهم‌ترین آلاینده‌هایی هستند که بالا بودن سطح BOD حضورشان را نشان می‌دهد. رهاسازی فاضلاب در طبیعت با وجود این گروه از آلاینده‌ها آثار مخرب بسیار زیادی با خود به همراه دارد. از این رو وقتی سطح این پارامتر در فاضلاب بالاست، باید قبل از رها شدن در اکوسیستم تصفیه شود. روش‌های مختلفی وجود دارد که برای تصفیه فاضلاب و کاهش سطح BOD به کار می‌روند. اندازه‌گیری این پارامتر در فاضلاب به دلایل مختلفی اعم از:
- انتخاب بهترین و مناسب‌ترین روش تصفیه
- تعیین و انتخاب تجهیزات مناسب برای تصفیه پساب
- برآورد راندمان تصفیه با اندازه‌گیری BOD قبل و بعد از تصفیه
حائز اهمیت می‌باشد.
چطور BOD فاضلاب یا تقاضای اکسیژن بیولوژیک را اندازه‌گیری می‌کنند؟
اطلاع از مقدار دقیق تقاضای اکسیژن بیولوژیک فاضلاب در فرآیند تصفیه آن اهمیت دارد. به همین دلیل باید به صورت دقیق و با روش اصولی اندازه‌گیری گردد. روش‌های متعددی برای سنجش مقدار BOD در فاضلاب وجود دارد که بر اساس:
- شرایط محیطی
- دسترسی به ابزار و تجهیزات
- دما
و دیگر فاکتورهای مهم انتخاب می‌شوند. بهتر است این اندازه‌گیری توسط متخصصین و مهندسین حوزه تصفیه آب و فاضلاب انجام گیرد. زیرا نتایج اندازه‌گیری این پارامتر نقش تعیین کننده‌ای در سایر مراحل تصفیه فاضلاب دارد. در ادامه با روش‌های اندازه‌گیری BOD آشنا می‌شویم:
اندازه‌گیری BOD به روش وینکلر
استفاده از مواد شیمیایی برای اندازه‌گیری این پارامتر مهم در فاضلاب روش وینکلر گفته می‌شود. در این روش ابتدا مقداری از فاضلاب را به عنوان نمونه برداشته و سپس مراحل زیر را روی نمونه انجام می‌دهند:
- پودر پتاسیم را با سولفات منگنز ترکیب کرده و هیدرات منگنز تولید می‌کنند. این ماده در صورت تماس با اکسیژن به هیدروکسید منگنز تبدیل خواهد شد.
- به محلول به دست آمده در مرحله قبل کمی اسید سولفوریک اضافه می‌کنند تا ید تولید شود. هیدروکسید منگنز در نتیجه این فرآیند به سولفات بدل می‌شود. در انتها نیز با تماس یدور پتاسیم، ید از ترکیب آزاد می‌گردد. ید ایجاد شده در این مرحله به راحتی اندازه‌گیری می‌شود.
BOD فاضلاب یا تقاضای اکسیژن بیولوژیکی در این آزمایش به سادگی قابل اندازه‌گیری است. هر چه رنگ محلول به دست آمده در این فرآیند زرد تیره‌تر باشد BOD فاضلاب بالاتر است.
اندازه‌گیری BOD فاضلاب با دستگاه
یکی دیگر از شیوه‌های ساده اندازه‌گیری این پارامتر، استفاده از دستگاه‌های مخصوص است. رعایت استانداردهای نمونه‌برداری در نتیجه این روش اندازه‌گیری BOD نقش مهمی دارد. در این روش ظرف نمونه پساب باید کاملا تمیز و فاقد هرگونه آلودگی باشد. بعد از نمونه‌گیری از فاضلاب نیز باید آن را در دمای 10 الی 20 درجه سانتی‌گراد نگهداری نمود. همچنین باید 0.7 میلی‌لیتر اسید سولفوریک و 1 میلی‌لیتر نیتروسدیم به ظرف نمونه پساب اضافه کرد.
اندازه‌گیری BOD در فاضلاب حاوی کلر
در برخی از فاضلاب‌ها مقادیر زیادی کلر وجود دارد که مانع از اندازه‌گیری دقیق BOD می‌شود. به همین خاطر باید به شیوه‌های مختلف برای کاهش میزان کلر موجود در پساب اقدام نمود. سپس به یکی از شیوه‌های فوق تقاضای اکسیژن بیولوژیکی فاضلاب را اندازه‌گیری کرد. استفاده از مواد احیا کننده قبل از کلر زدایی بسیار رایج می‌باشد. برای اندازه‌گیری کردن کلر موجود در فاضلاب باید یک نمونه 100 میلی‌لیتری از پساب تهیه کرد. سپس کریستال‌های یدور پتاسیم را در نمونه حل کرده و 1 میلی‌لیتر اسید سولفوریک اضافه نمود. در انتهای این پروسه با افزودن 5 قطره محلول نشاسته کار به پایان می‌رسد. اگر نمونه حاوی مقادیر زیادی کلر باشد رنگ آن آبی می‌شود. با مشاهده رنگ آبی باید قبل از اندازه‌گیری BOD فاضلاب یا تقاضای اکسیژن بیولوژیک کلرزدایی صورت گیرد.
منبع BOD چیست؟
در این بخش به این سوال که منبع BOD چیست می‌پردازیم. برگ‌ها و بقایای چوبی، بقایای حیوانات و گیاهان و کود حیوانی از منابع طبیعی BOD محسوب می‌شوند. از این رو میزان BOD در فاضلاب‌های:
- کارخانه‌های کاغذسازی و خمیر کاغذ
- کارخانه‌های فراوری مواد غذایی
- سیستم‌های سپتیک خراب
- روان آب‌های شهری
بسیار زیاد است. آلودگی با فسفر از مهم‌ترین دلایل بالا رفتن BOD به شمار می‌رود.
تصفیه فاضلاب و کاهش BOD آن در شرکت صنعت آب زارعان
برای تصفیه موثر فاضلاب با راندمان بالا و کاهش پارامتر BOD نیاز به نیروهای متخصص می‌باشد. مهندسین صنعت آب زارعان با سال‌ها فعالیت در زمینه تصفیه انواع فاضلاب از طریق متدهای روز دنیا آماده ارائه خدمات هستند. برای همکاری با این شرکت در زمینه خدمات مورد نیاز، با شماره‌های درج شده در سایت تماس بگیرید.
کلام پایانی
از BOD فاضلاب یا تقاضای اکسیژن بیولوژیک به عنوان یک عامل مهم در تصفیه یاد می‌شود. برای تصفیه مناسب فاضلاب باید این پارامتر به درستی اندازه‌گیری شود تا روش کار تعیین گردد. برای تصفیه فاضلاب و کاهش پارامترهای مضر مانند BOD با کارشناسان صنعت آب زارعان تماس حاصل فرمایید.
